ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΜΕ ΤΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ

Για να ανοίξετε την απόφαση σε μορφή pdf πατήστε εδώ

AK 1287

Ο ενυπόθηκος δανειστής (όχι ο κύριος του ακινήτου) δικαιούχος της ασφαλιστικής αποζημιώσεως

Ι

Δικαιούχος της ασφαλιστικής αποζημιώσεως, μέχρι του ύψους της απαιτήσεως που είναι ασφαλισμένη με υποθήκη, είναι αποκλειστικά ο ενυπόθηκος δανειστής, όχι ο κύριος του ακινήτου (οφειλέτης ή τρίτος) και συνεπώς τη σχετική αγωγή κατά του ασφαλιστή όταν επέλθει ο ασφαλιστικός κίνδυνος νομιμοποιείται να εγείρει ο δανειστής, όχι δυνάμει σχέσεως εκχωρήσεως, αλλ’ ως υποκατάστατος του ασφαλισμένου ενυπόθηκου οφειλέτη.

ΕφΑθ 649/2009

Με την από 18.3.08 κλήση της εναγομένης - καθής η κυρία παρέμβαση φέρονται προς συζήτηση ενώπιον του παρόντος δικαστηρίου οι από 7.1.08 και 29.11.07, και με αύξοντα αριθμό εκθέσεως καταθέσεως 418/08 και 10388/07, αντίστοιχα, εφέσεις κατά της 3372/07 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών οι οποίες έχουν ασκηθεί νομότυπα και εμπρόθεσμα. Πρέπει, συνεπώς, να γίνουν τυπικά δεκτές και ερευνηθούν περαιτέρω ως προς την ουσιαστική των βασιμότητα συνεκδικαζόμενες λόγω της προφανούς μεταξύ των συναφείας.

Με την από 3.2.04 και με αύξοντα αριθμό εκθέσεως καταθέσεως 39564/1884/04 αγωγή, η ενάγουσα ... ζήτησε, επικαλούμενη σύμβαση ασφαλίσεως με την εναγομένη, ασφαλιστική εταιρία ... να υποχρεωθεί να της καταβάλει το ποσό των 36.728 ευρώ, ως ασφάλισμα, λόγω του επελθόντος ασφαλιστικού κινδύνου, άλλως, κατά τις διατάξεις του αδικαιολογήτου πλουτισμού, με το νόμιμο τόκο από την επίδοσή της μέχρις εξοφλήσεως. Η εναγομένη με την από 4.3.05 και αύξοντα αριθμό εκθέσεως καταθέσεως 34790/1820/05 ανακοίνωση δίκης και προσεπίκληση σε παρέμβαση προς την εταιρία ... την οποία κοινοποίησε στην ενάγουσα ανακοίνωσε την μεταξύ των δίκη και την κάλεσε να παρέμβει, ως τρίτη, υπέρ της οποίας, είχε καταρτιστεί η σύμβαση ασφαλίσεως και δικαιουμένη ως εκ τούτου το ασφάλισμα. Η καθής η ανακοίνωση δίκης - προσεπίκληση ... άσκησε την από 30.3.06 και με αύξοντα αριθμό 63845/3726/06 κυρία παρέμβασή της και ζήτησε, αφού αναγνωριστεί ότι είναι αληθής δικαιούχος του ασφαλίσματος να καταδικαστεί η καθής η κυρία παρέμβαση, ασφαλιστική εταιρία, να της καταβάλει το ποσό των 36.728 ευρώ. Επ’ αυτών (αγωγής, ανακοίνωσης δίκης και κυρίας παρέμβασης οι οποίες συνεκδικάστηκαν), εκδόθηκε η εκκαλουμένη, η οποία, αφού απέρριψε την αγωγή, έκανε δεκτή την ανακοίνωση δίκης και την κυρία παρέμβαση, υποχρέωσε της καθής ασφαλιστική εταιρία να καταβάλει στην κυρίως παρεμβαίνουσα, ως μόνη δικαιούχο του ασφαλίσματος από την επέλευση του ασφαλιστικού κινδύνου, το ποσό των 22.783,33. Κατ’ αυτής παραπονούνται η ενάγουσα και η εναγομένη –καθής– η κυρία παρέμβαση, με τις ένδικες εφέσεις των, και, ζητούν, για όσους λόγους αναφέρονται σ’ αυτές και αφορούν κακή εφαρμογή του νόμου και εσφαλμένη εκτίμηση των αποδείξεων, να εξαφανιστεί, προκειμένου για την μεν ενάγουσα να γίνει δεκτή η αγωγή της για δε την καθής η παρέμβαση απορριφθεί η εναντίον της κυρία παρέμβαση, άλλως, μεταρρυθμιστεί, προκειμένου να περιοριστεί το επιδικασθέν ποσό. Κατά το άρθρο 1287 εδ. α΄ και β΄ ΑΚ, όταν το ενυπόθηκο είναι ασφαλισμένο, το δικαίωμα της υποθήκης ασκείται στην οφειλόμενη ασφαλιστική αποζημίωση. Ο δανειστής έχει υποχρέωση να καταθέσει το ποσό της αποζημίωσης δημόσια για να γίνει η διαδικασία της κατάταξης. Από τη διάταξη αυτή, της οποίας η εφαρμογή δεν προϋποθέτει την ύπαρξη εξουσίας διάθεσης εκ μέρους του ασφαλισμένου οφειλέτη της ασφαλιστικής αποζημίωσης, κατά το χρόνο επέλευσης της ασφαλιστικής περίπτωσης, προκύπτει ότι δικαιούχος της ασφαλιστικής αποζημίωσης μέχρι του ύψους της απαίτησής του που είναι ασφαλισμένη με την υποθήκη είναι αποκλειστικά ο ενυπόθηκος δανειστής και, επομένως, σε περίπτωση επέλευσης του ασφαλιστικού κινδύνου η αξίωση κατά του ασφαλιστή προς καταβολή του ασφαλίσματος ανήκει όχι στον κύριο του ενυπόθηκου ακινήτου (οφειλέτη ή τρίτο), αλλά στον ενυπόθηκο δανειστή, ο οποίος και μόνος νομιμοποιείται να εγείρει τη σχετική αγωγή κατά του ασφαλιστή, όχι δυνάμει σχέσεως εκχώρησης, αλλ’ ως υποκατάστατος του ασφαλισμένου ενυπόθηκου οφειλέτη του.

Στην προκειμένη περίπτωση, από την επανεκτίμηση των μαρτυρικών καταθέσεων που περιέχονται στα πρακτικά της εκκαλουμένης απόφασης, εκτιμωμένων κατά το λόγο γνώσεως και το μέτρο αξιοπιστίας καθενός από τους μάρτυρες, τα έγγραφα που προσκομίζουν και επικαλούνται οι διάδικοι είτε για να χρησιμεύσουν ως αποδεικτικά στοιχεία είτε ως δικαστικά τεκμήρια αποδείχθηκαν τα εξής:

Με τις από 5.1.98 και 3.2.99 δανειακές συμβάσεις η κυρίως παρεμβαίνουσα χο­ρήγησε στην ενάγουσα ..., επικαρπώτρια του ακινήτου ..., στεγαστικό δάνειο ύψους αρχικά δρχ. 17.420.000 ήδη δε 51.122,52 ευρώ και στην συνέχεια 5.230.000 δρχ. (ήδη 15.348,49 ευρώ) με τους ειδικότερους όρους και προϋποθέσεις που αναφέρονται στις σχετικές άνω δανειακές συμβάσεις. Για την ασφάλεια των άνω δανείων η δανειολήπτρια και η ψιλή κυρία του ακινήτου παραχώρησαν στην δανείστρια το δι­καίωμα εγγραφής προσημειώσεως επί ακινήτου των εκδοθεισών των 339/98 και 3500/99 αποφάσεων του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών για ποσό 22.656.000 δρχ. και 6.799.000 δρχ. αντίστοιχα. Η προσημείωση που διατάχθηκε με τις άνω αποφάσεις εγγράφηκε στα οικεία βιβλία υποθηκών του Υποθηκοφύλακα Νέας Ιωνίας την 19.2.99 (βλ. το υπό την άνω ημερομηνία πιστοποιητικό του υποθηκοφύλακα Νέας Ιωνίας). Σε εκπλήρωση σχετικού όρου των άνω δανειακών συμβάσεων που υποχρέωνε τις δανειολήπτριες να ασφαλίσουν, έναντι παντός κινδύνου, περιλαμβανομένου και εκείνου του σεισμού, το ακίνητο επί του οποίου εγγράφηκε προσημείωση, αυτές, με την 2358555/7 ασφαλιστική σύμβαση που κατήρτισαν με την καθής η κυρία παρέμβαση - εκκαλούσα, ..., ασφάλισαν, έναντι των άνω κινδύνων, το ακίνητό των για το ποσό των 60.161 ευρώ. Στην άνω ασφαλιστική σύμβαση ορίστηκε ότι μόνη δικαιούχος του ασφαλίσματος είναι η δανείστρια εταιρία ... ως προσημειούχος δανείστρια κατά τους όρους της διάταξης του άρθ. 1287 ΑΚ ώστε σε περίπτωση επελεύσεως του ασφαλιστικού κινδύνου να έχει το δικαίωμα να αποζημιωθεί απευθείας και χωρίς την ανάμιξη αυτού που έχει προβεί στην ενεχυρίαση ή έχει παράσχει την υποθήκη για το κεφάλαιο μαζί με τους τόκους τις προμήθειες και τα άλλα έξοδά του. Μοναδικός όρος για την εφαρμογή του άνω όρου συμφωνήθηκε ότι το καταβλητέο ποσό δεν θα υπερβαίνει τα συνολικά ασφαλιζόμενα με ασφαλιστήριο κεφάλαιο. Την 7.9.99 σημειώθηκε ισχυρή σεισμική δόνηση μεγέθους 5,9 της κλίμακας ρίχτερ η οποία είχε επίκεντρο την περιοχή της Πάρνηθας από την οποία προκλήθηκαν σημαντικές ζημιές σε διάφορα ακίνητα της περιοχής, συμπεριλαμβανομένου και εκείνου των εναγουσών. Η δανείστρια εταιρία, ασκώντας συγκεκριμένο δικαίωμά της για είσπραξη του ασφαλίσματος, λόγω των επελθουσών ζημιών στο ακίνητο, άσκησε την κρινόμενη κυρία παρέμβασή ζητώντας να της επιδικαστεί το ασφάλισμα ως μόνης δικαιούχου, σύμφωνα με τον άνω όρο του ασφαλιστηρίου συμβολαίου. Η εκκαλουμένη απόφαση, όπως προαναφέρθηκε, έκανε δεκτή την άνω κυρία παρέμβαση και υποχρέωσε την ασφαλιστική εταιρία να της καταβάλει το ποσό των ευρώ 22.782,33 ως αποζημίωση λόγω των ζημιών που υπέστη το ακίνητο από τον σεισμό. Παράλληλα, απέρριψε την αγωγή της ενάγουσας (επιρκαπώτριας και αντισυμβαλλόμενης στην σύμβαση ασφαλίσεως) αφού έκρινε ότι μόνη δικαιούχος της αποζημίωσης ήταν η δανείστρια ... (κυρίως παρεμβαίνουσα). Η ενάγουσα - εκκαλούσα με την έφεσή της υποστηρίζει, κατά κύριο λόγο, ότι η άσκηση του συγκεκριμένου δικαιώματος εκ μέρους της δανείστριας ..., είναι καταχρηστική, διότι εισπράττει ανελλιπώς τις δόσεις των δανείων, και η συνέχιση της καταβολής των μέχρι πλήρους αποπληρωμής είναι πλήρως εξασφαλισμένη. Αντίθετα, αυτή υφίσταται σημαντική ζημία διαμένοντας σε ένα διαμέρισμα που έχει υποστεί σημαντικές ζημίες από τον σεισμό τις οποίες λόγω οικονομικής δυσπραγίας αδυνατεί να επισκευάσει. Ο ισχυρισμός της, όμως, αυτός που αποτελεί και τον κύριο λόγο της εφέσεώς της, πρέπει να απορριφθεί ως ουσιαστικά αβάσιμος διότι το συγκεκριμένο δικαίωμα υπαγορεύθηκε, ακριβώς, λόγω της αβεβαιότητας που πηγάζει από την μακροχρόνια διάρκεια απόδοσης του δανείου και την ικανότητά της δανειολήπτριας για την έγκαιρη αποπληρωμή του, δεδομένου ότι, όπως και η ίδια υποστήριξε, μόνη πηγή εσόδων και εξόφλησης του δανείου είναι ο μισθός του συζύγου της, ο οποίος, ας σημειωθεί, δεν συνδέεται με οποιοδήποτε, άλλο, τρόπο με το ένδικο ακίνητο ή την δανειακή σύμβαση ως αντισυμβαλλόμενος ή εγγυητής, ενώ, ούτε η ίδια, ούτε, η ψιλή κυρία διαθέτουν άλλη ικανή περιουσία ή εισοδήματα για ικανοποίηση της απαιτήσεώς της από το δάνειο. Επίσης, η ενάγουσα με την αδυναμία της, όπως η ίδια υποστηρίζει, να επισκευάσει τις ζημιές που υπέστη το ακίνητο αποδεικνύει την μείωση την αξία του κατά το ποσό που απαιτείται για αποκατάστασή των και καθιστά νόμιμο και ουσιαστικά βάσιμο το αίτημά της για λήψη του ασφαλίσματος ως μόνη δικαιούχος του. Συνεπώς, και η εκκαλουμένη η οποία έκρινε με όμοιο τρόπο την ένδικη αγωγή απορρίπτοντάς την, ορθά έκρινε το νόμο και εκτίμησε τις αποδείξεις και τα αντίθετα οριζόμενα με την έφεση της ενάγουσας πρέπει να απορριφθούν όπως και αυτή στο σύνολό της.